Altijd Boekenweek. Het verhaal dat beklijft.

Een mooi uitgebalanceerd programma tijdens het Nijmeegse boekenfeest (zaterdag 19 maart 2011 in de Vereeniging) leverde me een inzicht op over de kracht van verhalen. Levensverhalen, dat thema stond tijdens het feest centraal. Het hoofdpodium werd achtereenvolgens bestegen door Kamagurka, Jan Mulder en Kader Abdolah. Impact heeft dat wat beklijft. Wat maakt dat het één verdrijft en het ander blijft?

verstrooiing

Kamagurka, meester van het absurdisme, bleek de goedgekozen opwarmer, die de zaal aanvankelijk moeizaam maar daarna steeds beter en opbouwend tot het hilarische wist te vermaken met nietszeggend plezier. De eerste schrijver die naar een boekenfeest komt om er een verhaal te schrijven – zo wist hij te vertellen – over de taalverschillen tussen Vlaanderen (van België durf ik inmiddels niet meer te spreken) en de Noordelijke Nederlanden. Want dat zijn we dan toch samen, de Nederlanden. Opgelost dat Belgendrama toch? Als de Duitsers hun muur kunnen slechten kunnen wij dat ook, om te beginnen door Bruxelles z’n onwilligheid te gunnen en als vrijstaat ‘la Belgique’ haar sores te gunnen. Bijkomend voordeel: we zijn meteen van de verWildersnis verlost omdat hij met Dewinter in rap tempo in een Babylonische ondergangsdiscussie zal verzeilen. Maar ik dwaal af, al hoort dat bij verstrooiing.

De woordkunstenaar zonder verhaal was komisch en banaal, doordacht soms en totaal, welzeker goed voor de boekutreeks om aan te haken bij zijn zelfverkozen (bru)taal, maar uiteindelijk zonder inhoud bleek het later waardoor de herinnering eraan wegrimpelt als in water.

verhaal met een gezicht

Jan Mulder, Yann Mudlèr, Gronings Brusselaar van Anderlecht, Grunniger Bruxellée bleef al wat langer hangen omdat zijn verhaal zijn persoon betrof. Een verhaal met een gezicht. Geschreven portretten, het thema van de Boekenweek. De Biografie, het verhaal van of over een mens met een naam. Zoon van het land van worst, dorst en de winterse gevolgen van vorst die halverwege de jaren zestig de in herinnering eerste echt belangrijke vaderlandsche voetbalexportexponent geworden is. Zijn carrière reikte – voor de begrippen van toen – meer ver dan lang. Omdat hij zijn verhaal weet te vertellen. Een verhaal van Hollandse nuchterheid die in den vreemde maar moeilijk overeind blijft en hoofdbrekens bezorgt aan pa en moe die in de auto naar België toe… in de vervloekt godsvruchtige Biesbosch verzompten.

Herkenbare ontwikkelingsromanproblematiek, prozaïsch verhaald door een verteller met dramatisch talent. Daarvan weet je de dag erna al veel meer na te vertellen.

passie

Hoogtepunt en zonder twijfel, de schrijver van de boekenweek, die bedankte voor het hem gegeven geschenk, te mogen vertellen van zijn leven, zijn herkomst en beleven en wist dat hij niet anders kon toen hij tot driemaal toe vruchteloos had geprobeerd zijn koude grond bestemming te ontvlieden. Verteller in een dwingende cadans, het publiek aan zijn woorden bindend. Steeds vraag en antwoord vindend op de zoektocht in een leven dat anders liep als vluchteling dan in Perzië gedacht. Zijn charme en zijn passie als spreker kleuren zijn verhaal, verlenen het authenticiteit en maken dat je het navertelt met respect en als reclame. Zijn wilskracht, drive en vastberadenheid maken hem ook tot een inspirerend verteller.

Verteller van een verhaal dat in beweging brengt, dat tot nadenken en actie noopt. Het echte verhaal dat komt van binnen en gaat vandaar naar binnen toe. Dat is wat er gebeurde. Daarom ontkom ik er ook niet aan een lans te breken voor het verhaal ‘De koning’, zijn nieuwste boek. Een pleidooi voor de scheiding tussen religie en staat vertelde hij mij nadat hij naar mijn achtergrond had gevraagd. (Ook) als jurist moet je dat lezen zei hij, terwijl hij met de vlakke hand op zijn boek sloeg. Passie, overtuigend, ik ben er al in bezig.

zeggingskracht

Ik schrijf graag over management en marketing en steeds veranderende tijden. Over de veranderende relatie tussen onderneming en klant, werkgever en werknemer, overheid en burger die vraagt om anders organiseren, samenwerken en communiceren dan de gedachteloze bejegening vanuit een al lang niet meer bestaande machtsbasis gefundeerd op omvang, positie of verleden. Veel vakliteratuur is daarvoor beschikbaar maar veel mooier is toch dit.

Lees Hesse maar of Albert Camus, lees Orwell en je weet het. Het echte verhaal, de boodschap die je voelt, die hoef je niet uit je hoofd te leren, die blijft vanzelf steeds bij je. In kennis is geen zeggingskracht, te meer in het verhaal.