Altijd Boekenweek. Het verhaal dat beklijft.

Een mooi uitgebalanceerd programma tijdens het Nijmeegse boekenfeest (zaterdag 19 maart 2011 in de Vereeniging) leverde me een inzicht op over de kracht van verhalen. Levensverhalen, dat thema stond tijdens het feest centraal. Het hoofdpodium werd achtereenvolgens bestegen door Kamagurka, Jan Mulder en Kader Abdolah. Impact heeft dat wat beklijft. Wat maakt dat het één verdrijft en het ander blijft?

verstrooiing

Kamagurka, meester van het absurdisme, bleek de goedgekozen opwarmer, die de zaal aanvankelijk moeizaam maar daarna steeds beter en opbouwend tot het hilarische wist te vermaken met nietszeggend plezier. De eerste schrijver die naar een boekenfeest komt om er een verhaal te schrijven – zo wist hij te vertellen – over de taalverschillen tussen Vlaanderen (van België durf ik inmiddels niet meer te spreken) en de Noordelijke Nederlanden. Want dat zijn we dan toch samen, de Nederlanden. Opgelost dat Belgendrama toch? Als de Duitsers hun muur kunnen slechten kunnen wij dat ook, om te beginnen door Bruxelles z’n onwilligheid te gunnen en als vrijstaat ‘la Belgique’ haar sores te gunnen. Bijkomend voordeel: we zijn meteen van de verWildersnis verlost omdat hij met Dewinter in rap tempo in een Babylonische ondergangsdiscussie zal verzeilen. Maar ik dwaal af, al hoort dat bij verstrooiing.

De woordkunstenaar zonder verhaal was komisch en banaal, doordacht soms en totaal, welzeker goed voor de boekutreeks om aan te haken bij zijn zelfverkozen (bru)taal, maar uiteindelijk zonder inhoud bleek het later waardoor de herinnering eraan wegrimpelt als in water.

verhaal met een gezicht

Jan Mulder, Yann Mudlèr, Gronings Brusselaar van Anderlecht, Grunniger Bruxellée bleef al wat langer hangen omdat zijn verhaal zijn persoon betrof. Een verhaal met een gezicht. Geschreven portretten, het thema van de Boekenweek. De Biografie, het verhaal van of over een mens met een naam. Zoon van het land van worst, dorst en de winterse gevolgen van vorst die halverwege de jaren zestig de in herinnering eerste echt belangrijke vaderlandsche voetbalexportexponent geworden is. Zijn carrière reikte – voor de begrippen van toen – meer ver dan lang. Omdat hij zijn verhaal weet te vertellen. Een verhaal van Hollandse nuchterheid die in den vreemde maar moeilijk overeind blijft en hoofdbrekens bezorgt aan pa en moe die in de auto naar België toe… in de vervloekt godsvruchtige Biesbosch verzompten.

Herkenbare ontwikkelingsromanproblematiek, prozaïsch verhaald door een verteller met dramatisch talent. Daarvan weet je de dag erna al veel meer na te vertellen.

passie

Hoogtepunt en zonder twijfel, de schrijver van de boekenweek, die bedankte voor het hem gegeven geschenk, te mogen vertellen van zijn leven, zijn herkomst en beleven en wist dat hij niet anders kon toen hij tot driemaal toe vruchteloos had geprobeerd zijn koude grond bestemming te ontvlieden. Verteller in een dwingende cadans, het publiek aan zijn woorden bindend. Steeds vraag en antwoord vindend op de zoektocht in een leven dat anders liep als vluchteling dan in Perzië gedacht. Zijn charme en zijn passie als spreker kleuren zijn verhaal, verlenen het authenticiteit en maken dat je het navertelt met respect en als reclame. Zijn wilskracht, drive en vastberadenheid maken hem ook tot een inspirerend verteller.

Verteller van een verhaal dat in beweging brengt, dat tot nadenken en actie noopt. Het echte verhaal dat komt van binnen en gaat vandaar naar binnen toe. Dat is wat er gebeurde. Daarom ontkom ik er ook niet aan een lans te breken voor het verhaal ‘De koning’, zijn nieuwste boek. Een pleidooi voor de scheiding tussen religie en staat vertelde hij mij nadat hij naar mijn achtergrond had gevraagd. (Ook) als jurist moet je dat lezen zei hij, terwijl hij met de vlakke hand op zijn boek sloeg. Passie, overtuigend, ik ben er al in bezig.

zeggingskracht

Ik schrijf graag over management en marketing en steeds veranderende tijden. Over de veranderende relatie tussen onderneming en klant, werkgever en werknemer, overheid en burger die vraagt om anders organiseren, samenwerken en communiceren dan de gedachteloze bejegening vanuit een al lang niet meer bestaande machtsbasis gefundeerd op omvang, positie of verleden. Veel vakliteratuur is daarvoor beschikbaar maar veel mooier is toch dit.

Lees Hesse maar of Albert Camus, lees Orwell en je weet het. Het echte verhaal, de boodschap die je voelt, die hoef je niet uit je hoofd te leren, die blijft vanzelf steeds bij je. In kennis is geen zeggingskracht, te meer in het verhaal.

True smiles breakthrough (effectieve marketing)

Marcom10 / IAM10 is de 2010-beurs voor marketeers. In de eerste week van juni was de RAI het podium voor veel digi-taal, gadgets en promo-ideeën, search & research aanbod, target- en retargeting wijsheden. Retargeting? Ja, dat de reclame jou volgt tijdens je bewegingen op het www.

Online en duurzaam waren de dikste rode draden die door de RAI-ruimten gesponnen waren. Veel karton, o.m. om op te zitten, en de groene drukker bijvoorbeeld. Veelkleurige informatie over de techniek en kansen van online marketing en onontkoombaar: de social media. Er is veel, heel veel en het is overweldigend. Aanbod aan marketeers, om in de slag om de gunst van de klant het verschil te kunnen maken. Marcom10 dus. Twee dagen waarin marketingbepalend Nederland even zelf in de rol van overdadig aangesproken consument verkeerde.

aandacht

Mooie aanleiding voor een vraag aan de marketing boys ’n girls: Waarvoor kies je, waar sta je bij stil, door wie laat je je nader informeren en voor wie overweeg je na zo’n beursdag een vervolgcontact of misschien zelfs het verlenen van een opdracht? Of: hoe voelt het om consument te zijn in een omgeving waarin de impulsen multivocaal en –focaal zijn en er van alle kanten aan jouw aandacht wordt getrokken?

Wat mij nu het meest is bijgebleven? De oude wijsheden die ook de uitgangspunten voor de nieuwe tijd zijn, denk ik toch. Niet de techniek, verhaal en emotie, daar gaat het allemaal echt om.

verhaal

Het verhaal van ‘storytelling’, zo oud als er mensen in groepen leven en met elkaar verbonden zijn bijvoorbeeld. Nu ook online, als de verbindende schakel tussen de leden van communities. Ab Talmon* heeft er een overtuigende visie over. Verhalen zijn de vertaalde gemeenschappelijke ervaring, de mores en de verbindingscode tussen degenen die verbonden (willen) zijn. Weet je als samenleving, bedrijf en merk met jouw verhaal de verbindende schakel te zijn, dan ben je binnen in de harten van de (doel)groep.

Alle verhalen? Nee, èchte verhalen. Het moet wel kloppen. Mensen kiezen niet op rationele basis en overweging, maar vanuit emotie en gevoel. Dan Hill** overtuigde met zijn presentatie daarover.  Wat zegt de verteller eigenlijk?, wat zegt je gevoel? Om te beginnen over degene die het verhaal vertelt? Waarom won Barack Obama het van de ‘zekere‘ democratische kandidaat Hillary Clinton in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen? Omdat Barack ons benadert met een ‘true smile’. Geloofwaardig, echt en ontwapenend.

emotie

Contact van binnen naar binnen en verder dan alleen de buitenkant van de ‘social smile’. Authenticiteit, echtheid en geloofwaardigheid. We registreren het met onze rechterhersenhelft. Feilloos. En kiezen op basis daarvan. Het verdere verhaal is niet meer dan aanvullend.

We besluiten eerst en vooral op emotie en rationaliseren die keuze daarna tot een voor ons kloppend geheel. Goeie deal… omdat ik er al voor gekozen had voordat ik ‘m maakte. “What’s the story in it?”, vroeg Hill ook. Het goede verhaal erbij? Spanning, conflict – tegenstellingen als goed en slecht, oud en nieuw. Het verhaal dat raakt. Het verhaal dat het publiek, jou en mij, erbij betrekt.

Welke emotie de meeste aandacht mobiliseert? Verwondering. Dat zorgt voor een ‘shut up and listen’-reactie in je brein.

glimlach

Zo bleef m’n aandacht hangen bij de fotowand van Jos!***. Simpel, leuk, warm. Niks digitaals aan ook. Emotie dus. Kartonnen fotolijstjes die samen op die wand een mooi totaalbeeld en sfeer op wisten te roepen. Gaat dat het dan goed doen als product? Vast wel. Als alles klopt. Oud en nieuw. Fotolijstjes als marketinggadget. Appellerend aan vroeger. Foto’s vertellen verhalen.

Shut up and listen to the story? Het riep bij mij in elk geval een glimlach op.
________________________________________________________
*) www.talmon.nl/storytelling
**) een eerdere presentatie van Dan Hill over deze onderwerpen is te vinden op Vimeo: vimeo.com/7048175
***) www.josbv.com